ایران معاصر ـ آرامگاه کمال الملک ـ هوشنگ سیحون

سیحون همزمان با طرح آرامگاه خیام, طرح بازسازی و مرمت آرامگاه عطار و طرح بنای جدید آرامگاه کمال الملک را به انجمن آثار ملی, تعهد کرد, طرح مقبره خیام و بازسازی مقبره عطار و طرح بنای آرامگاه کمال الملک را به صورت کامل برا اجرا به انجمن آثار ملی تحویل دهد.

سیحون متعهد شد, طرح مقبره کمال الملک را ظرف دو ماه تهیه کند و به عنوان ناظر انجمن آثار ملی, کار نظارت پروژه را نیز بر عهده گیرد. کار در سال 1338 خورشیدی, به شرکت کا.ژ.ت. واگذار شد و پی سازی آرامگاه, نصب استخان بندی آهنی و کاشی کاری بنا,تهیه و نصب سنگ مزار و نقش برجسته نیم تنه ی سنگی کمال الملک, کار ابوالحسن صدیقی و احداث دو حوض در محوطه مقبره انجام گرفت و در اسفند ماه 1342 خورشیدی, رسما گشایش یافت.

 مقبره کمال الملک در ضلع شمالی مقبره عطار, با بتن مسلح و با زیر بنای 28 متر مربع ساخته شده است.

سیحون در مورد ایده مقبره کمال الملک می نویسد:

از باغ خیام به بعد از طی نزدیک به دو کیلومتر به طرف غرب, به باغ دیگری می رسیم که مدفن شیخ فریدالدین عطار است و یک بقعه ی قدیمی آن را در بر دارد. در جوار آرامگاه عطار با فاصله, محل به خاک سپردن نقاش مشهور کمال الملک است که طرح بنای یادبودش به عهده اینجانب قرار گرفت.

این بنا در نقشه از دو مربع تشکیل شده است و تناسب یک بر دو را دارد. برای هر واحد, یعنی هر ضلع مربع در نما, یک قوس در نظر گرفته شده که در چهار ضلع مستطیل, شش قوس زده شده است. علاوه بر این, دو قطر هر مربع, دو قوس دیگر تشکیل می دهند که از داخل با هم تلاقی می کنند. پس چهار قوس هم از داخل زده شده است که مجموعا می شود ده قوس. برخورد این قوس ها و پوشش آن ها در بالا, اشکال هندسی مخروطی شکلی را به وجود آورده اند که ابتکاری است هندسی با تزئینات کاشی معرق روی آنها, معماری کاشان یعنی محل نشو و نمای کمال الملک یاد آوری می شود.

سنگ روی مزار از گرانیت مشهد و از دو قسمت مرتفع و خوابیده ولی یکپارچه, تراشیده شده است که روی هر قسمت مرتفع, چهره کمال الملک به صورت نقش برجسته توسط آقای ابوالحسن صدیقی جاری شده است. بنا و پوشش آن از بتن مسلح است. (سیحون 1375)